Nükleer füzyon: Bilim insanları ikinci kez enerji üretmeyi başardı
ABD’de bilim insanları, ikinci kez bir nükleer füzyon tepkisinden net güç üretmeyi başardıklarını açıkladılar. İlk başarılı girişim Aralık ayındaydı. California’daki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı’ndan yapılan açıklamaya göre 30 Temmuz’da yapılan deneyde menzilden daha fazla güç elde edildi. Laboratuvar sözcüsü, deneyin sonuçlarının hala gözden geçirildiğini ekledi.
5 Aralık’ta gerçekleştirilen deneyde bilim insanları, bir yakıt üzerine lazeri hedef alarak daha hafif iki atomu daha ağır bir atom halinde kaynaştırmayı başardılar. ABD Enerji Bakanlığı, lazerin 2,05 megajul tüketmesine rağmen füzyon sonucu 3,15 megajul güç elde edildiğini söyledi. Atomların kaynaşmasıyla oluşan füzyon reaksiyonu, Güneş’in de güç üretmesini sağlayan bir süreçtir.
Bilim adamları 70 yıldır bu işlemi dünya üzerinde tekrarlayarak saf nükleer enerji üretmeyi hedefliyorlar.
Nükleer santrallerde, atomun parçalanmasının fisyon reaksiyonuyla güç üretilir, ancak bu, bin yıl boyunca depolanması gereken nükleer atıkla sonuçlanır. Hidrojen, deteryum ve trityumun ağır formlarından oluşan 1 kilogram füzyon yakıtından elde edilebilecek güç, 10 milyon kilogram fosil yakıttan elde edilene eşdeğerdir. Füzyon deneyi başarılı olsa da, dünya çapında üretime geçmeden önce aşılması gereken bazı engeller var. Değerli suram maliyetleri ve daha büyük ölçeklerde elektrik üretimi ihtiyacı bunlardan ikisidir.
Gelecekte bu teknolojinin yaygınlaşması fosil yakıtlara olan ihtiyacı azaltarak küresel ısınma çabasına da katkı sağlayabilir. Ancak bilim insanları bunun yakın gelecekte olmayacağını vurguluyor ve mevcut imkanlarla karbon salınımını azaltmaktan vazgeçilmemesi gerektiğini belirtiyor.
NÜKLEER FÜZYON NEDİR VE NASIL ÇALIŞIR?
Nükleer füzyon, enerji üretiminde “önemli bir hedef” olarak tanımlanıyor. Nükleer füzyon reaksiyonları, Güneş’in ve diğer yıldızların güç kaynağını oluşturur. Bu süreç, iki daha hafif atom çekirdeği birleşmeye ve daha ağır bir çekirdek oluşturmaya zorlandığında gerçekleşir. Nükleer füzyon, ağır atomların parçalandığı nükleer fisyonun tam tersidir. Günümüzde nükleer santrallerde fisyon teknolojisi kullanılmaktadır. Ancak bu işlem sonucunda çok fazla atık oluşur ve uzun süre radyasyon yayarlar. Bu atıklar tehlikelidir ve güvenli bir şekilde depolanmalıdır.
Nükleer füzyon ise çok daha fazla güç üretir ve kısa ömürlü çok daha az radyoaktif atık üretir. Ayrıca bu süreçte sera gazı salınımı olmadığı için iklim değişikliği açısından da bir zararı yok. Ancak füzyon, elementleri bir yerde tutmak için muazzam miktarda ısı ve basınç gerektirir. Şimdiye kadar hiçbir deney, bu işlem için kullanılan ölçüden daha fazla güç üretmeyi başaramadı. (BBC Türkçe)
